Drżenie samoistne to problem, który dotyka coraz więcej osób. Dolegliwości tego typu mogą być naprawdę uciążliwe i wpływać negatywnie na jakość życia chorego. Samoistne drżenie mięśni określa się mianem choroby Minora. Schorzenie to dotyczy zazwyczaj górnych kończyn oraz głowy. Przyczyny takiego stanu nie są do końca znane; w przypadku leczenia drżenia samoistnego najważniejsze jest wyeliminowanie objawów choroby. Nie jest to jednak możliwe bez konsultacji ze specjalistą, który zleci odpowiednie badania oraz wykluczy występowanie innych schorzeń.
Co to jest drżenie samoistne?
Choroba Minora, czyli drżenie samoistne, to jedno z zaburzeń neurologicznych, które dotyczą układu pozapiramidowego. Jest ona odpowiedzialna za czynność ruchową – w tym także regulowanie napięć mięśni oraz wyzwalania ruchów mimowolnych. Częstość występowania choroby waha się między 0,4 do 5 procent całej populacji. Dolegliwości związane właśnie z tą chorobą pojawiają się najczęściej około 50. i 60. roku życia. Jeśli jednak dany pacjent jest obciążony genetycznie, wówczas pierwsze objawy mogą występować już w 20. roku życia.
Pierwsze objawy drżenia samoistnego pojawiają się zwykle na przełomie 5. i 6. dekady życia, choć w postaci rodzinnej tej choroby, objawy występują już około 20. roku życia.
Co może być objawem drżenia samoistnego?
Najbardziej charakterystyczne objawy choroby Minora to drżenie w kończynach górnych. Występuje ono praktycznie u każdego zdiagnozowanego pacjenta. Warto przy tym od razu podkreślić, że objawy choroby rozwijają się stopniowo. Drżenie samoistne u niektórych pacjentów objawia się w sposób dość uciążliwy, podczas gdy u innych chorych dolegliwości występują tylko w określonych momentach.
Objawy zazwyczaj zauważa się wtedy, gdy uniemożliwiają one wykonywanie codziennych czynności. Drżenie kończyn górnych może na początku dotyczyć wyłącznie jednej strony ciała. Dolegliwości mogą przeszkadzać w spożywaniu posiłków, pisaniu bądź innych czynnościach manualnych. Drżenie rąk może występować równocześnie z drżeniem samoistnym głowy; rzadziej dotyczy ono kończyn dolnych, nie występuje także drżenie głosu.
Drżenie rąk i głowy
Ruchy mimowolne rąk i głowy pojawiają się na skutek szybkich skurczów mięśni antagonistycznych. Pojawiają się one w związku z silnymi emocjami lub podczas wykonywania ruchów; rzadko zdarza się, by drżenie występowało w spoczynku.
Warto podkreślić, że nawet w zaawansowanej postaci choroby objawy nie są na tyle silne, by całkowicie uniemożliwić pacjentowi samodzielne funkcjonowanie. Wpływają one jednak niekorzystnie na jakość życia, utrudniając na przykład społeczne funkcjonowanie. Dolegliwości w chorobie Minora mogą intensyfikować się podczas silnego stresu, w wyniku emocji, kofeiny bądź nikotyny. W niektórych przypadkach drżenie samoistne może ustępować po spożyciu alkoholu; nie należy jednak sięgać po to rozwiązanie, gdyż jego nadużywanie szybko prowadzi do alkoholizmu.
Jakie są przyczyny drżenia samoistnego?
Drżenie samoistne najczęściej pojawia się jako choroba genetyczna. Charakter rodzinny oznacza, że chorobę dziedziczy się autosomalnie dominująco. Jeśli objawy występują u jednego z rodziców, to któreś z potomstwa może je odziedziczyć z 50% prawdopodobieństwem.
Choroba Minora może objawiać się również w postaci idiopatycznej. W takiej sytuacji nie można jednoznacznie wskazać przyczyny występowania dolegliwości u danego pacjenta. Nawet szeroka diagnostyka może nie pomóc; warto jednak przeprowadzić niezbędne badania.
Diagnozowanie choroby Minora – jakie badania są konieczne?
Podejrzenie występowania drżenia samoistnego to odpowiednia podstawa do tego, by udać się na badania. Nawet niewielkie drżenie mięśni powinno być dla nas sygnałem ostrzegawczym. Najlepiej udać się do lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby skieruje do innego specjalisty oraz zleci wykonanie odpowiednich badań.
Drżenie mięśni nie zawsze musi oznaczać chorobę Minora. Istnieje wiele różnych schorzeń, przy których występują właśnie takie dolegliwości. Objawy tego typu dają między innymi choroby wewnętrzne. Drżenie mięśni może pojawić się w takich sytuacjach, jak:
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia elektrolitowe, w tym również nadczynności tarczycy,
- drżenia psychogenne,
- odstawienie substancji, które mają bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy – na przykład alkoholu, opioidów czy benzodiazepin,
- przyjmowanie niektórych leków,
- zatrucie metalami ciężkimi,
- choroba Parkinsona.
Rozpoznanie drżenia samoistnego nie może obyć się bez wykluczenia wymienionych stanów chorobowych. Choroba Minora nie może być diagnozowana wyłącznie na podstawie badań laboratoryjnych. Rezonans magnetyczny głowy czy inne badania nie zawsze wskazują jednoznacznie, że mamy do czynienia właśnie z drżeniem samoistnym.
Co jest konieczne do rozpoznania choroby Minora?
Do tego, by lekarz mógł wprowadzić leczenie farmakologiczne eliminujące objawy drżenia samoistnego, niezbędne jest rozpoznanie. Dokonuje się go na podstawie kilku kryteriów. Pod uwagę bierze się między innymi:
- brak innych objawów neurologicznych,
- współistniejące drżenie głowy, któremu nie towarzyszą ruchy mimowolne,
- występowanie objawów od przynajmniej trzech lat,
- występowanie drżenia samoistnego w rodzinie,
- brak objawów po spożyciu alkoholu,
- drżenie kończyn o charakter posturalno-kinetycznym.
Możliwości leczenia drżenia samoistnego
Czy możliwe jest leczenie drżenia samoistnego? W przebiegu choroby Minora liczy się wyłącznie zahamowanie jej objawów. Leki na drżenie samoistne wprowadza się wtedy, gdy jego objawy znacząco utrudniają życie choremu. Odpowiednie specyfiki przepisać może specjalista z zakresu neurologii. Zazwyczaj są to leki na drżenie samoistne na receptę, które mają działanie uspokajające lub oddziałujące na ośrodkowy układ nerwowy.
Leczenie farmakologiczne
Preparaty lecznicze na drżenie samoistne na receptę zawierają takie substancje czynne, jak propranol, prymidon czy klonazepam. Leczenie farmakologiczne zazwyczaj stosowane jest przez długi czas. Chorzy muszą przyjmować leki na drżenie samoistne na receptę cyklicznie, co wiąże się z koniecznością ich zdobywania. Przyjmowanie leków zgodnie z poleceniem lekarza może zahamować objawy i nie dopuścić do tego, by uniemożliwiały one codzienne funkcjonowanie.
Co robić, gdy w dalszym przebiegu choroby drżenie się pogłębia?
Szczególnie uciążliwe objawy można wyeliminować za pomocą leczenia operacyjnego. Pacjent poddany jest wówczas głębokiej stymulacji mózgu. To neurochirurgiczna procedura, w czasie której wszczepia się układ neurostymulatora. Ten z kolei oddziałuje na wzgórze mózgowe, co zapobiega powstawaniu objawów drżenia.
Choroba Minora może być zahamowana również na skutek innych metod. W leczeniu stosuje się na przykład kontrolowane uszkodzenie wzgórza, co określa się jako talamotomia. W drżeniu samoistnym stosuje się także zabiegi z użyciem gamma knife czy też zogniskowanej fali ultradźwiękowej.
Warto jednak dodać, że każdy zabieg operacyjny niesie ze sobą ryzyko powikłań. Leczenie farmakologiczne zdaje się być dużo bezpieczniejsze – zwłaszcza jeśli odpowiednie preparaty przepisze nam specjalista.
FAQ:
1. Czy samoistne drżenie rąk to zawsze choroba Minora?
Nie, istnieje drżenie samoistne stresowe, które ma bezpośredni związek z nerwicą. Takie objawy mogą mieć także związek z chorobami wewnętrznymi.
2. Czy drżenie samoistne głowy jest uleczalne?
Leki na drżenie samoistne, czyli chorobę Minora mają na celu wyeliminowanie niepokojących objawów. Nie można jednak sprawić, by samoistne drżenie mięśni zupełnie zniknęło.
3. Jaki są przyczyny drżenia samoistnego?
Trudno jednoznacznie stwierdzić przyczyny występowania objawów drżenia samoistnego. W wielu przypadkach choroba ta związana jest z obciążeniem genetycznym.