Dyskopatię w odcinku szyjnym kręgosłupa zalicza się dzisiaj do kategorii chorób cywilizacyjnych związanych z siedzącym trybem życia i pracą przy komputerze. Utrudnia codzienne funkcjonowanie i obniża jakość życia – dlatego warto ją leczyć. Jakie objawy daje dyskopatia szyjna, gdzie szukać jej podłoża i jak przebiega terapia tego schorzenia? Wyjaśniamy!
Czym jest dyskopatia odcinka szyjnego kręgosłupa?
Kręgosłup człowieka jest zbudowany z ponad trzydziestu kręgów, pomiędzy którymi znajdują się krążki międzykręgowe. Cały ten układ dzielimy na pięć odcinków: szyjny, piersiowy, krzyżowy, lędźwiowy, guziczny. Największą ruchomością cechują się odcinki szyjny i lędźwiowy i stąd to w nich najczęściej dochodzi do zmian, zwyrodnień czy urazów.
Ulokowane między kręgami krążki międzykręgowe, zwane też dyskami, są niezwykle ważne dla ruchomości kręgosłupa. Amortyzują go – czyli zapobiegają tarciu kręgów o siebie przy poruszaniu się, pochylaniu czy odwracaniu. Natomiast przy nadmiernym obciążaniu odcinka szyjnego z czasem w obrębie krążka międzykręgowego pojawiają się zmiany degeneracyjne, które to powodują utratę jego uwodnienia oraz kształtu. A to może prowadzić do wysunięcia się dysku spomiędzy kręgów do kanału kręgowego i utworzenia przepukliny.
Ta przepuklina krążka międzykręgowego często uciska rdzeń kręgowy lub wychodzące z niego korzenie nerwowe, powodując dolegliwości bólowe i inne objawy (choć czasem tworzą się również takie przepukliny, które nie oddziałują na wskazane struktury, a więc nie dają objawów i nie wymagają leczenia).
Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa, dyskopatia szyjna, jest więc schorzeniem krążków (dysków) międzykręgowych. Powodują ją zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego, a najczęstszą jej formą jest przepuklina jądra miażdżystego.
Jakie przyczyny ma dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa?
Ryzyko wystąpienia dyskopatii szyjnej zwiększa się wraz z wiekiem. Szacuje się, że na tę przypadłość cierpi niemal połowa osób w wieku powyżej 40. roku życia i większość seniorów po 80. roku życia. Pewne znaczenie mają też skłonności genetyczne. Jeśli ta choroba występuje w rodzinie, cechy predysponujące do powstania dyskopatii, takie jak osłabione tkanki dysków lub zwężenie kanałów kręgowych, mogą być dziedziczne.
Jednak główną przyczyną dyskopatii szyjnej jest obciążanie tego odcinka kręgosłupa przez utrzymywanie szyi w nieprawidłowej pozycji i forsowne jej ruchy powtarzane przez wiele godzin, codziennie lub bardzo często i przez długi okres, na przykład kilku miesięcy czy lat. Ryzyko wystąpienia dyskopatii rośnie także po przebytych urazach odcinka szyjnego kręgosłupa, a często wskazuje się na związek tego schorzenia z otyłością i paleniem papierosów.
Ból szyjnego odcinka kręgosłupa towarzyszący dyskopatii może mieć więc podłoże w:
- mikrourazach,
- starzeniu się organizmu,
- przeciążeniu kręgosłupa związanym z długotrwałym, wymuszonym ustawieniem tułowia w niewygodnej pozycji, na przykład przy komputerze,
- ciężką pracą fizyczną lub związaną z powtarzalnymi forsownymi ruchami szyi,
- gwałtownych, niekontrolowanych ruchach głowy, takich, jakie zdarzają się np. w wypadkach komunikacyjnych,
- czynnikach genetycznych lub wrodzonych wadach w budowie kręgosłupa.
Jak objawia się dyskopatia szyjna?
Objawy dyskopatii szyjnej to przede wszystkim ból (różnego nasilenia) w okolicy szyi, punktowy lub rozlany i promieniujący, określany często jako ból kręgosłupa szyjnego. Objawy bólowe występujące przy zaostrzeniu dyskopatii trwają najczęściej kilka, kilkanaście dni. Mogą im towarzyszyć także inne dolegliwości.
Dyskopatia szyjna – objawy podstawowe
Ból w przebiegu dyskopatii ma różne natężenie i lokalizację. A czasem nie pojawia się wcale. I jeśli do tego nie wystąpią inne niepokojące symptomy, dyskopatia zwykle nie zostaje zdiagnozowana i pacjent żyje w nieświadomości problemu. Najczęściej jednak ból obejmuje okolice szyi lub promieniuje do barku, kończyn górnych czy nawet do potylicy bądź żuchwy (to tzw. ból głowy od kręgosłupa szyjnego). Objawy bólowe mogą powodować sztywność szyi i ograniczać możliwości poruszania nią. Odczuwaniu bólu głowy mogą towarzyszyć zawroty i nudności.
Dyskopatia szyjna – objawy towarzyszące
Poza bólem pacjent może odczuwać drętwienie kończyn górnych, mrowienie i zaburzenia czucia w jednej lub obu rękach. Czasem dochodzi do braku czucia i osłabienia siły mięśniowej, które przekładają się na zaburzoną ruchomość (problem z uniesieniem ręki nad głowę) bądź trudności z podnoszeniem cięższych przedmiotów i ich utrzymywaniem. Rzadszym, ale dokuczliwym objawem towarzyszącym dyskopatii jest już wspomniany ból potylicy, określany jako ból głowy od kręgosłupa szyjnego.
Jak leczyć dyskopatię szyjną? W pierwszym kroku należy skonsultować się z lekarzem w celu rozpoznania choroby. Specjalista dobierze metody terapii.
Kiedy do lekarza? Jak wygląda rozpoznanie dyskopatii?
Jeśli obserwujesz u siebie dolegliwości bólowe w odcinku szyjnym kręgosłupa, które nie mijają po odpoczynku i przyjęciu leku przeciwbólowego – skonsultuj się ze swoim lekarzem. Gdy ból jest nienasilony i nie towarzyszą mu inne objawy lub doświadczasz drętwienia, mrowienia bądź osłabienia kończyn od dłuższego czasu, skorzystaj z poradni ortopedycznej, neurologicznej bądź neurochirurgicznej.
Silny ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie, oraz dolegliwości związane z zaburzeniem czucia czy trudności w utrzymywaniu przedmiotów w ręce pojawiające się nagle wymagają pilnej interwencji – i wtedy należy zgłosić się na szpitalny oddział ratunkowy.
Aby rozpoznać dyskopatię, lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad, bada go, a dalej kieruje na badania obrazowe. Najczęściej są nimi rezonans magnetyczny i badanie RTG obejmujące także projekcje czynnościowe – czyli wykonane w trakcie pełnego zginania i odchylania szyi. Jeśli jedyną lub główną i występującą przewlekle zgłoszoną dolegliwością jest drętwienie kończyn i zaburzenia czucia, lekarz może też zlecić EMG, badanie przewodnictwa nerwowego, żeby ustalić, gdzie i w jakim stopniu dochodzi do uciskania nerwu. Pakiet badań uzupełnia tomografia komputerowa.
Rozpoznanie – dyskopatia szyjna. Jak leczyć schorzenie?
Na podstawie wywiadu i wyników badań lekarz potwierdza, czy występujący problem to dyskopatia szyjna.
Leczenie dyskopatii szyjnej obejmuje dziś dwie metody: zachowawczą, do której należy terapia farmakologiczna – czyli lek na ból kręgosłupa szyjnego – i fizjoterapia, czyli rehabilitacja, oraz chirurgiczną, a więc leczenie operacyjne.
Jakie leki na ból kręgosłupa szyjnego?
Leczenie bólu w odcinku szyjnym kręgosłupa ma głównie charakter objawowy – tabletki na ból kręgosłupa szyjnego to preparaty przeciwbólowe, łagodzące odczuwane dolegliwości, często także przeciwzapalne: zapobiegające tworzeniu się w obrębie kręgosłupa szyjnego stanu zapalnego. Lekarz może też zalecić przyjmowanie środków rozluźniających mięśnie, zmniejszających ich napięcie.
Fizjoterapia dyskopatii w odcinku szyjnym kręgosłupa
Fizjoterapia jest oceniana jako skuteczna forma terapii dyskopatii szyjnej, natomiast musi zostać wdrożona po uprzedniej konsultacji ze specjalistą oraz wykonaniu badań diagnostycznych, inaczej może przyczynić się nawet do pogorszenia problemu. Polega na zwykle długotrwałej i regularnej rehabilitacji: wykonywaniu określonych ćwiczeń. Doraźnie wykorzystuje się także wyciąg szyjny lub ortopedyczny kołnierz, który czasowo unieruchamia szyjny odcinek kręgosłupa, zmniejszając ból.
Zarówno farmakoterapia, jak i elementy fizykoterapii i kinezyterapii mają za zadanie złagodzić dolegliwości bólowe w czasie, w którym będą następować naturalne procesy regeneracyjne organizmu, pozwalające wyciszyć chorobę.
Leczenie chirurgiczne dyskopatii szyjnej
Leczeniem operacyjnym dyskopatii zajmują się specjaliści z zakresu neurochirurgii i ortopedii. Wskazaniem do zastosowania zabiegu chirurgicznego jest brak efektów terapii zachowawczej lub bardzo silny ból, przewlekłe zaburzenia czucia i osłabienie mięśni, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. W tego typu sytuacji lekarz proponuje pacjentowi leczenie operacyjne, które polega na usunięciu części dysku, krążka, który powoduje ucisk poprzez przepuklinę, i wstawieniu implantu, który ustabilizuje sąsiadujące kręgi.
Niestety dyskopatia szyjna jest chorobą przewlekłą, którą można wyciszyć, lecz nie da się jej całkowicie wyleczyć. Zupełne ustąpienie objawów jest wynikiem skutecznej farmakoterapii, fizjoterapii lub zabiegu chirurgicznego, ale do utrzymania się tego stanu konieczne jest przestrzeganie specjalistycznych zaleceń, w tym zmiana trybu życia – unikanie obciążania kręgosłupa, dbanie o aktywność fizyczną i właściwą masę ciała, rzucenie palenia itd.
Życie codzienne a ból kręgosłupa szyjnego: jak spać i pracować?
Podstawą w łagodzeniu, a następnie zapobieganiu występowania bólu w kręgosłupie szyjnym jest nieobciążanie tego odcinka. W fazie zaostrzenia dolegliwości warto więc odpocząć od pracy, jeśli wiąże się z długotrwałym utrzymywaniem takiej samej pozycji ciała i powtarzalnymi ruchami szyi – zadbać o e-zwolnienie lekarskie (zwłaszcza gdy ból jest na tyle silny, że utrudnia wykonywanie obowiązków i codzienne normalne funkcjonowanie).
Należy również odpowiednio przystosować stanowisko pracy. Jeśli jest to praca przy komputerze, trzeba ustawić monitor na wysokości wzroku, a także zadbać o odpowiednią wysokość krzesła bądź blatu, aby uniknąć pochylania głowy. Głowa i szyja powinny mieć też solidne podparcie. Konieczne są regularne przerwy i wykonywanie ćwiczeń ruchowych.
Warto także zapewnić kręgosłupowi dobre warunki podczas snu – czyli odpowiednio twardy i elastyczny materac czy poduszkę ortopedyczną.
FAQ:
- Jak farmakologicznie leczona jest dyskopatia?
Leki stosowane w przypadku dyskopatii mają głównie działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne bądź rozluźniające mięśnie, są to m.in. takie substancje jak tramadol, diklofenak i nimesulidum. Terapia farmakologiczna polega na łagodzeniu objawów.
- Na czym polega chirurgiczne leczenie dyskopatii szyjnej?
Operacyjne leczenie dyskopatii szyjnej to najczęściej zabieg usunięcia tego fragmentu dysku, który tworzy przepuklinę i uciska na rdzeń kręgowy bądź nerw, i umieszczenia implantu, który ustabilizuje sąsiadujące kręgi.
- Jakie przepisuje się na ból kręgosłupa lędźwiowego leki?
Przepisywane na ból kręgosłupa lędźwiowego leki to głównie środki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz rozluźniające napięcie mięśniowe, np. Skudexa, Doreta, Nimesil, Dicloduo, Tramal czy Ketonal.