Migrena została opisana po raz pierwszy w II w.n.e przez Galona, a w XVII w.n.e lekarz Samuel Auguste André David Tissot objaśnił to schorzenie w swojej książce, która w tamtym okresie była podstawowym podręcznikiem do neurologii. Dziś jednak wiemy o migrenie znacznie więcej, szczególnie że ta tematyka zainteresowała wielu naukowców. Postęp medycyny pozwolił specjalistom na opracowanie dokładnych przyczyn, objawów i metod leczenia, które wyjaśnimy w tym artykule.
Migrena – co to jest?
Migrenę klasyfikujemy jako pierwotny ból głowy, co oznacza, że nie występuje ona w wyniku istnienia innych chorób współistniejących. Schorzenie jest zaburzeniem neurologicznym, które utrudnia pacjentom codziennie funkcjonowanie. Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy ICHD-3 wyróżnia sześć różnych typów migreny:
- migrena bez aury,
- migrena z aurą,
- migrena przewlekła,
- migrena powikłana,
- prawdopodobna migrena,
- zespoły epizodyczne.
Istnieje również migrena brzuszna, która na tle innych odmian wyróżnia się atakami silnego bólu brzucha. Objawy towarzyszące tej dolegliwości to nudności, wymioty, brak apetytu oraz bladość.
Migrena – przyczyny
Migrena dotyka ok. 11% dorosłej populacji i częściej cierpią na nią kobiety niż mężczyźni. Przyczyny migreny mogą mieć różne podłoże, aczkolwiek przyjmuje się, że na intensywne napady bólu głowy mają wpływ czynniki genetyczne oraz środowiskowe, takie jak:
- silny stres,
- niezbilansowana dieta,
- zaburzenia snu,
- przyjmowanie niektórych leków,
- zmiany hormonalne,
- odwodnienie organizmu,
- zmiany pogody,
- zanieczyszczenie powietrza,
- wysiłek fizyczny.
Migrena – objawy
Dolegliwość charakteryzuje się nawracającymi atakami, które zwiastują się symptomami zapowiadającymi, bólem głowy oraz problemami ze strony układu pokarmowego (mdłości i wymioty), a także i nerwowego.
Prodromalne (zapowiadające) objawy migreny to m.in.:
- zaburzenia łaknienia,
- zwiększone pragnienie lub łaknienie,
- apatia,
- obniżenie nastroju,
- pobudzenie,
- nadmierne ziewanie,
- uczucie sztywności szyi,
- zaparcia.
Neurologiczne objawy migreny pojawiają się głównie w fazie aury. Zaliczamy do nich:
- zaburzenia widzenia,
- nadwrażliwość na światło i dźwięki,
- zawroty głowy,
- trudności w mówieniu,
- osłabienie siły mięśniowej.
Migrenowy ból głowy – fazy
- Faza prodromalna
Rozpoczyna się zazwyczaj kilka dni lub godzin przed napadem migreny. W trakcie tego etapu chory odczuwa zmęczenie, poirytowanie bądź euforię. Ponadto może pojawić się zaburzenie apetytu (utrata lub zwiększenie) oraz spadek zdolności radzenia sobie ze swoimi codziennymi obowiązkami.
- Aura (migrena oczna)
Migreny z aurą występują u ok. 15% pacjentów i manifestują początek ataku. Tę fazę cechuje szereg symptomów neurologicznych, które związane są z nieprawidłowością widzenia. Chory zauważa wówczas mroczki, jasne plamy a w zaawansowanych przypadkach może dojść nawet do chwilowej utraty wzroku. Objawy z czasem zwiększają swoje nasilenie i trwają od 30 do 60 minut. Co więcej, towarzyszy im ból głowy o znacznym nasileniu, który opisywany jest przez chorych jako przeszywający.
- Faza bólu głowy
Ból głowy występuje zazwyczaj jednostronnie i jest niezwykle ostry oraz pulsacyjny. Nasila się on podczas zwykłych aktywności, co powoduje, że chorzy zaczynają być nadwrażliwi na bodźce sensoryczne. W dodatku bólowi nierzadko towarzyszą nudności i wymioty. Etap trwa od 4 do nawet 72. godzin.
- Faza postdromalna
Pojawia się po ustąpieniu bólu głowy i trwa do ok. jednego dnia. W fazie postdromalnej oznaki schorzenia się cofają, jednakże większość pacjentów odczuwa w jej trakcie zmęczenie, pogorszenie nastroju oraz zaburzenia koncentracji.
Rozpoznanie migreny – na czym polega diagnostyka?
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce kryteriami diagnostyka schorzenia odbywa się na podstawie wywiadu lekarskiego. Aby specjalista stwierdził chorobę, pacjent musiał doświadczyć kilkukrotnie napadów migreny. Oprócz tego do rozpoznania niezbędne są badania dodatkowe, które mają za zadanie odnaleźć przyczynę silnych bólów głowy. Lekarz może zatem zlecić laboratoryjną analizę krwi, badania obrazowe mózgu lub EEG w celu wykluczenia innych patologii.
Jeżeli cierpisz na napadowe bóle głowy, to koniecznie powinieneś udać się do specjalisty, albowiem nie należy lekceważyć przebiegu tej choroby. Mimo że migrena nie stanowi bezpośredniego zagrożenia zdrowia, to może utrudniać normalne funkcjonowanie. Co więcej, w sytuacji, gdy ból migrenowy pojawi się w najmniej oczekiwanym momencie, to jego objawy mogą zagrażać naszemu życiu, zwłaszcza wówczas, gdy przebywamy poza domem.
Migrena – leczenie
Leczenie migreny możemy podzielić na dwie metody, a mianowicie:
- Leczenie doraźne – ma załagodzić napad migreny w momencie jego pojawienia. W tym przypadku wykorzystuje się tabletki na migrenę o działaniu przeciwbólowym, które należy przyjąć jak najszybciej.
- Leczenie profilaktyczne – jego celem jest zmniejszenie liczby ataków schorzenia. Do tego rodzaju terapii stosuje się leki na migrenę na receptę, które zawierają bardzo bogatą grupę związków.
Leczenie doraźne – skład i podział leków
Medykamenty używane do leczenia doraźnego możemy podzielić na:
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Najczęściej przepisywanymi lekami z tej grupy są wyroby, zawierające w sobie kwas acetylosalicylowy. Związek ogranicza aktywność cyklooksygenazy, będącego enzymem biorącym udział w syntezie prostaglandyn z lipidów błon komórkowych.
- Inne leki przeciwbólowe
Mowa tutaj o paracetamolu, który mimo posiadania niewielkich właściwości przeciwzapalnych, nie należy do powyższej grupy. Paracetamol to substancja czynna, której mechanizm działania opiera się na hamowaniu cyklooksygenazy kwasu arachidonowego, co umożliwia blokowanie syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). Wynikiem tego jest podwyższenie progu bólowego pacjenta.
- Tryptany
Związki z rodzaju trytanów są selektywnymi agonistami receptorów serotoninowych 5-HT1, w tym receptorów 5-HT1D, które obecne są głównie w naczyniach krwionośnych tętnicy szyjnej. Aktywacja receptorów 5-HT1D powoduje zwężenie tych naczyń bez wpływu na przepływ mózgowy, co przerywa napady migreny.
Leczenie profilaktyczne – tabletki na migrenę na receptę
W terapii profilaktycznej migreny zastosowanie znalazły:
- leki przeciwpadaczkowe (np. kwas walproinowy, topirmat, gabapentyna);
- leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina);
- leki kardiologiczne (np.propranolol, flunaryzyna);
- leki przeciwserotoninowe (np. metysergid, pizotifen, iprazochrom).
Tabletki na migrenę – recepta elektroniczna
To głównie z tym kojarzy nam się migrena – ból głowy dający o sobie znać przy każdej czynności, mdłości, światłowstręt oraz inne objawy, odbierające radość i obniżające jakość życia. Z tego powodu silny lek na migrenę na receptę powinien znajdować się w aptece każdego chorującego pacjenta. Dlaczego akurat taki? Ponieważ medykamenty na receptę zawierają w sobie zazwyczaj maksymalną, ale zarazem bezpieczną dawkę substancji czynnej.
Migrena – zapobieganie
Lekarze nie odkryli jeszcze sposobów, które pozwalałyby zapobiec zachorowaniu na migrenę. Jeżeli natomiast cierpisz na to schorzenie, to musisz wiedzieć, że większość chorych reaguje na czynniki prowokujące wystąpienie bólu głowy, które dokładniej opisaliśmy w przyczynach. Aby zatem ograniczyć częstotliwość ataków, powinieneś unikać kontaktu z nimi i nie narażać się na ich ekspozycję.
Występowanie migreny – wyjaśniamy powszechne mity
Istnieją metody terapii, które mogą wyleczyć migrenę
Leki na receptę mogą zmniejszyć częstość pojawiania się migreny, lecz nie istnieje medykament, który całkowicie likwiduje przyczyny schorzenia. Niemniej jednak należy pamiętać, że liczba ataków jest uwarunkowana indywidualnymi predyspozycjami, dlatego też niektórzy chorzy mogą doświadczać częste migreny w przeciągu jednego miesiąca, a inni mieli z nimi do czynienia tylko kilka razy w swoim życiu.
Ataki migreny są powiązane tylko i wyłącznie z bólem głowy
Jest to mit, który przyjął się w społeczeństwie przez rozpowszechnienie migreny za pośrednictwem środków masowego przekazu, co spowodowało, że większość z nas kojarzy schorzenie tylko i wyłącznie z bólem głowy. Warto jednak wiedzieć, że dolegliwość dotyczy także innych partii ciała, takich jak m.in. brzuch. Brzuszna migrena z wymiotami i silnymi nudnościami jest domeną głównie małych dzieci, lecz wśród dorosłych też niekiedy występuje.
Mężczyźni nie cierpią na migrenę
Ataku migreny może doznać każdy, bez względu na płeć czy wiek. Z drugiej strony prawdą jest natomiast to, że z tym schorzeniem borykają się częściej kobiety, które stanowią 75% wszystkich przypadków.
Pora roku nie oddziałuje na cykl występowania migren
Zauważono, że bóle migrenowe korelują zarówno z porą roku, jak i pogodą. Czynnikami, które wpływają na częstotliwość napadów migreny, są m.in.: gwałtowne zmiany ciśnienia, wiatry typu halny oraz zmiany strefy czasowej.
Odpowiednia dieta nie ma znaczenia w leczeniu migreny
Zbilansowana dieta, wykluczająca produkty będące prowokatorem napadów, może zmniejszyć ich liczbę. Wynika to z faktu, iż u niektórych pacjentów obserwuje się powiązanie występowania ataków z poszczególną żywnością, taką jak czekolada, sery dojrzewające czy wino. Należy obserwować swój organizm, gdyż jest to niezwykle ważne w przypadku migreny. U osób chorych bowiem może pojawić się stan migrenowy w wyniku spożycia danego produktu spożywczego tylko pod wpływem czynnika, na który są wrażliwi.
Migrena – a czy wiesz, że…?
- Migrena w I w.n.e została nazwana mianem heterokrainy przez Areteusza z Kapadocji, który jako pierwszy podał cechy tej choroby odróżniające je od innych bólów głowy.
- Podczas ataku migreny twarz zmienia kolor – staje się ona blada, a wokół oczu uwidaczniają się ciemnie obwódki.
- Możesz doznać halucynacji wzrokowych oraz słuchowych.
- Migrena może powodować „stany marzeniowe” oraz deliryczne, przypominające sen na jawie.
- Nieleczona migrena może przyczyniać się do ataków padaczki oraz katatoni.
FAQ:
- Migrena z aurą – co to?
Migrena z aurą to odmiana choroby, która przejawia się zaburzeniami neurologicznymi. Chorzy podczas napadu mogą doznawać omamów wzrokowych oraz słuchowych, które czasem przypominają sen.
- Migrena – ile trwa?
Czas ataku schorzenia jest bardzo indywidualną kwestią. Nieleczona migrena może w najgorszym wypadku trwać nawet do 72 godzin. Przy odpowiedniej farmakoterapii ten okres może zostać skrócony do kilku godzin.
- Czym manifestuje się migrena?
Zawroty głowy, ból głowy, apatia i zaburzenie łaknienia to tylko jedne z licznych znaków, jakimi objawia się migrena. Leki na receptę mogą je znacznie załagodzić, dlatego warto w swojej apteczce awaryjnej posiadać odpowiedni medykament, który uśmierzy ból i pozwoli cieszyć się resztą dnia.