Alergia jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób na świecie. Dotyka pacjentów w każdym wieku – niezależnie od stanu zdrowia, czy trybu życia. Najnowsze badania wykazują, że najprawdopodobniej alergia ma podłoże genetyczne. Od 40% do 80% cierpiących na tę dolegliwość odziedziczyło ją po rodzicach lub dziadkach. Alergia jest chorobą uciążliwą, a w wielu przypadkach ekspozycja na czynnik alergiczny może doprowadzić nawet do śmierci. Dobrym przykładem jest chociażby uczulenie na ukąszenie pszczoły. Czym dokładnie jest alergia? Jakie wyróżniamy rodzaje alergii? I czy leki na alergię naprawdę działają?
Alergia – czym jest?
Alergia, czyli inaczej uczulenie to nic innego jak nadmierna, wręcz przesadzona reakcja organizmu na alergeny. Kontakt z czynnikiem uczulającym wywołuje nieprawidłowe zachowanie układu immunologicznego, co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Czym są alergeny? Są to wszystkie antygeny pochodzenia zewnętrznego, które wywołują reakcję alergiczną. Negatywne oddziaływanie na organizm ludzki jest ich jedyną wspólną cechą, ponieważ alergenem może być w zasadzie wszystko. Są to substancje pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, a nawet proste związki chemiczne np. takie, które znajdziemy w lekach.
Warto też zaznaczyć, że alergeny są dla zdrowych osób obojętne. Ich organizmy w żaden sposób nie reagują na kontakt z substancjami, które u alergików wywołują reakcję uczuleniową. Dla przykładu – zdrowa osoba bez problemu może przebywać w towarzystwie kota, natomiast u uczulonego natychmiast wystąpi reakcja alergiczna zależna od stopnia choroby. Może być to np. łzawienie oczu.
Rodzaje alergii
Możemy wyróżnić 3 podstawowe rodzaje alergii, które kategoryzujemy pod względem miejsca kontaktu z organizmem, a także pod względem konkretnych alergenów.
- Alergia pokarmowa
U niemowlaków i dzieci objawia się kolkami, bólem brzucha, problemami natury jelitowej, biegunką lub zatwardzeniem. Większość alergii pokarmowych ustępuje wraz z dorastaniem, jednak warto pamiętać, że alergia pokarmowa dotyczy również dorosłych. Najczęściej spotykane alergie dotyczą alergenów, takich jak białko mleka krowiego, białko jajka, gluten, czyli białko pszenicy, ryby i owoce morza, leki oraz sztuczne dodatki do żywności.
- Alergia wziewna
Objawy alergiczne występują z powodu wdychania alergenów, takich jak pyłki roślin np. traw lub drzew pylących. Oprócz tego do alergii wziewnych zaliczamy uczulenie na roztocza kurzu, a także uczulenie na zwierzęta (na sierść zwierząt). Przebywanie w pobliżu alergenu wywołuje m.in. łzawienie oczu oraz katar sienny.
- Alergia kontaktowa
Ten rodzaj alergii wynika z kontaktu skóry z alergenami. Są to najczęściej składniki kosmetyków, wełna, czy lateks. Alergicy mogą zauważyć objawy alergii, czyli zaczerwienienie, świąd bądź pęcherze, po ugryzieniu owada lub po zastrzyku
Najczęstsze objawy alergii
Objawy uczulenia zależą od drogi, jaką alergeny docierają do organizmu. Są to:
- objawy alergii wziewnej:
- alergiczny nieżyt nosa,
- katar sienny,
- swędzenie nosa,
- powracające infekcje górnych dróg oddechowych,
- stany zapalne uszu,
- łzawienie oczu (swędzenie oczu),
- zaczerwienienie spojówek,
- ból głowy,
- astma,
- objawy alergii pokarmowej:
- ból brzucha,
- biegunka,
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
- wysypka skórna,
- katar alergiczny,
- zaczerwienienie spojówek,
- objawy alergii kontaktowej:
- wysypka,
- dolegliwości skórne przypominające atopowe zapalenie skóry,
- zaczerwienienie,
- swędzenie i świąd.
Należy także pamiętać, że w przypadku cięższych stanów alergicznych może dojść do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia zdrowia, a nawet życia. Mocna reakcja organizmu objawia się niewydolnością wielu narządów i spadkiem ciśnienia. Oprócz tego objawami wstrząsu są także pokrzywka, ból głowy, wymioty, biegunka, swędzenie gardła, uczucie niepokoju i ucisk w klatce. Wstrząs anafilaktyczny często dotyczy osób uczulonych na orzeszki ziemne bądź użądlenie pszczoły.
Leczenie alergii
Czy wyleczenie alergii jest możliwe? Niestety chory zazwyczaj pozostanie uczulony na dany alergen do końca życia. Możliwe jest jednak stosowanie leków doraźnych, czyli hamujących objawy uczulenia lub wyciszenie przyczyny, czyli odczulanie. Leki na alergię przeznaczone do łagodzenia objawów alergii to przede wszystkim krople do oczu, krople do nosa, preparaty do inhalacji lub syropy i tabletki na alergię (np. tabletki musujące). Niektórzy decydują się również na suplementy diety.
Skutki alergii (takie jak np. łzawienie oczu czy katar sienny) zaburzają normalne funkcjonowanie. Choremu zaleca się zwalczanie objawów i unikanie kontaktu z alergenem, co w wielu przypadkach jest dość trudne. Mówimy tu szczególnie o uczuleniu na pyłki roślin lub kurz.
Możliwe jest również przeprowadzenie odczulania, którego zadaniem jest zwiększenie tolerancji organizmu na dany antygen. Odczulanie to proces systematycznego podawania zwiększonych dawek alergenu np. w formie szczepionki. W ten sposób organizm ma szansę wypracować odpowiednią reakcję immunologiczną.
Leki przeciwalergiczne – czy działają?
Czy istnieje skuteczny lek na alergię bez recepty? Niestety preparaty na alergię dostępne zarówno w aptece internetowej jak i aptece stacjonarnej łagodzą tylko dyskomfort związany z objawami alergii. Zmiany skórne, czy dolegliwości ze strony układu oddechowego można łatwo załagodzić odpowiednimi maściami i kroplami do nosa lub oczu. Popularne są również różnego rodzaju tabletki, których zadaniem jest kompleksowe działanie na większość skutków alergii.
W leczeniu doraźnym zalecane są leki antyhistaminowe, czyli H1-blokery. Histamina jest mediatorem większości procesów zapalnych i odczynów alergicznych – również tych pokarmowych. Natomiast receptory H1 połączone z histaminą wywołują skurcz mięśni gładkich oskrzeli, świąd, nieprawidłową pracę mięśni przewodu pokarmowego, rozszerzenie naczyń krwionośnych, zaczerwienienie, spadek ciśnienia krwi oraz powstanie obrzęków i wykwitów skórnych. Dostępne bez recepty leki antyhistaminowe często całkiem dobrze radzą sobie z objawami alergii w lekkiej postaci każdego typu – pokarmowej, wziewnej i kontaktowej.
Lek na alergię na receptę – rodzaje
Mimo dużej popularności leki na alergię bez recepty nie podziałają na bardziej rozwinięte alergie, które powinny być leczone pod nadzorem lekarza, ponieważ występuje ryzyko skutków ubocznych. Tabletki na alergię na receptę leczące objawy to przede wszystkim leki zawierające antyhistaminę. Możemy podzielić je na preparaty na alergię I i II generacji. Leki I generacji działają skutecznie, jednak oddziaływują również na inne receptory, nie tylko na H1 odpowiedzialny za reakcję alergiczną. Z tego powodu wykazują liczne działania niepożądane – m.in. powodują senność lub zaburzenie koordynacji ruchowej. To właśnie dlatego lekarze coraz częściej przepisują leki na alergię II generacji. Działają one tylko na receptor H1, dlatego lista ich skutków ubocznych jest nieco krótsza.
Preparaty przeciwhistaminowe to nie jedyne leki (tabletki) na alergię. Na rynku dostępne są również:
- glikokortykosteroidy – leki te działają przeciwzapalnie, jednak jednym ze skutków ubocznych jest przyrost masy ciała.
- Leki antyleukotrienowe – stosowane przede wszystkim w leczeniu astmy, zapobiegają nadreaktywności oskrzeli.
Skąd wziąć leki na alergię na receptę?
Czasami okazuje się, że leki na alergię bez recepty nie działają wystarczająco. Najlepiej wtedy skorzystać z porady lekarza, który dobierze odpowiednią strategię leczenia i przepisze receptę. Należy się jednak nastawić na długotrwałe przyjmowanie leku, szczególnie w przypadku alergii na alergeny obecne w najbliższym otoczeniu np. pyłki roślin.
Leki na alergię dla dzieci na receptę
Leki na receptę na alergię dla dzieci zazwyczaj opierają się na hamowaniu histaminy. Na rynku dostępne są preparaty, których stosowanie jest bezpieczne już od najmłodszych lat. Konieczne jest jednak odpowiednie dawkowanie ustalone przez lekarza. W przypadku niemowląt i przedszkolaków lekarze najczęściej przepisują krople lub syropy. Dzieci starsze mogą przyjmować tabletki na alergię.
Przeciwdziałanie skutkom alergii możliwe jest również dzięki preparatom pomocniczym takim jak wapń, krople do nosa obkurczające błonę śluzową lub maści o działaniu miejscowym. Leki te łagodzą objawy alergii, które w przypadku dzieci są szczególnie dokuczliwe. Co więcej, środki o działaniu miejscowym nie obciążają całego organizmu.
FAQ:
- Co to jest alergia?
Alergia to przesadzona reakcja układu immunologicznego na alergeny, czyli zewnętrzne czynniki uczulające. Organizm nieprawidłowo reaguje na substancje, które dla zdrowych osób są obojętne np. sierść kota lub pyłki.
2. Jak wygląda leczenie alergii?
Całkowite wyleczenie alergii nie jest możliwe. Jej skutki można łagodzić preparatami o działaniu doraźnym. Leki te dostępne są zarówno na receptę, jak i bez recepty. Można również zmniejszyć nieprawidłową reakcję organizmu przez odczulanie, czyli proces stopniowego podawania zwiększonych dawek alergenu np. w szczepionce.